Fytagoras is op zoek naar veredelde groenten, en supercannabis

Midden op het Leiden Bio Science Park staat een grote oude torenflat: het Sylviuslaboratorium van de Universiteit Leiden. Helemaal bovenin, op de zevende verdieping heb je een prachtig uitzicht tot aan de duinen aan de ene kant, aan de andere kant kijkend langs Naturalis over de stad. Het is wat Bert van Duijn iedere ochtend ziet. Als hij tenminste niet over een cannabisplant, ginseng of tomatenembryo staat gebogen.

Van Duijn is de grote man achter Fytagoras, een bedrijf dat aan de basis staat van voedselketens en vele medicijnen. Al sinds 2006. „Nou ja, eigenlijk sinds 1986”, corrigeert de ondernemer. „We zijn hier in Leiden ontstaan als een aparte onderzoeksafdeling van TNO dat een opdracht had aangenomen van bierbrouwers Heineken, Carlsberg en Kronenbourg om gerst te onderzoeken. Maar uiteindelijk wilde TNO zijn werkgebied verkleinen. We stonden altijd al een beetje apart, ons werk zat op de grens van fundamenteel en toegepast onderzoek, het paste niet goed meer. TNO heeft ons dus in 2006 onze octrooien meegegeven en we zijn verder gegaan als Fytagoras met onder andere de verdubbeld haploïden technologie.”

erdubbeld wat? „We werken voor zaadveredelingsbedrijven die zaden leveren voor glasgroentegewassen en sierteelt. In hun veredelingsprocessen zoeken ze naar zogenaamde homozygote planten waarin alle genetische eigenschappen maar in één vorm voorkomen. Dat kun je doen door generatie na generatie terug te kruisen met de plant zelf of met de moederplant. Uiteindelijk zijn dan alle nakomelingen die zo’n plant produceert bijna hetzelfde. Ze leveren bijvoorbeeld alleen maar rode puntpaprika’s, of juist gele hete pepers.”

Maar dat terugkruisen kan lang duren, legt Van Duijn uit. ,,Het kost jaren om een homozygoot te maken, wij hebben een techniek om dat in één generatie te doen: verdubbeld haploïde. We werken met de onrijpe pollenkorrels waar maar één kopie van de planteneigenschappen in zit. Wij laten die cel delen, het DNA verdubbelen, en kweken het plantje op. Doen we met gewassen waarbij niemand anders dat kan, tomaat bijvoorbeeld. Daar hebben alle grote zaadveredelaars hun tanden op stukgebeten. Ons is het uiteindelijk wel gelukt.”

Hier leest u het hele artikel