Met fluorescerende cellen op zoek naar giftige stoffen

„Toen een collega van de universiteit dat tegen me zei ’weet je wat jij zou moeten doen? Je zou er een bedrijf mee moeten starten’ moesten we er allemaal hartelijk om lachen. Als academicus een bedrijf beginnen? Daar dacht in die tijd bijna niemand aan. En we gingen over op de orde van de dag.”

Giel Hendriks en zijn medeonderzoekers van de Leidse universiteit wisten in 2012 dat de technologie die ze hadden ontwikkeld - stamcellen die gaan fluoresceren wanneer ze beschadigd raken - marktwaarde had. Als Hendriks op wetenschappelijke congressen vertelde over hun onderzoek merkte hij dat er veel belangstelling voor was uit de industrie: „Maar pas toen ik in een mailing las dat je uit een pot met aardgasbaten subsidie kon krijgen voor dit soort ideeën, ben ik het serieus gaan uitwerken.” Uiteindelijk leidde het in juli 2014 tot de oprichting van Toxys. Een bedrijf dat tegenwoordig vanuit het nieuwe Biopartner 5-gebouw op het Leiden Bio Science Park voor klanten vanuit de hele wereld producten op giftigheid onderzoekt.

Hendriks: „Als een fabrikant van bijvoorbeeld cosmetica, schoonmaakmiddelen of medicijnen een nieuw product maakt, moet deze natuurlijk zeker weten dat de gebruikte stoffen niet schadelijk zijn voor mensen. Veel klassieke methodes om dat te constateren zijn echter niet heel betrouwbaar. Ze leveren tot dertig procent aan false positives op en vaak worden er dieren voor gebruikt. Dat wil je natuurlijk liever niet. Onze methode is in vergelijking daarmee veel geavanceerder: we gebruiken een collectie van stamcellen die we hebben voorzien van verschillende fluorescerende vlaggetjes, biomarkers. Door die samen te voegen krijg je een heel goed beeld van de mogelijk gevaarlijke eigenschappen van een stof. In plaats van dertig procent false positives zitten wij op drie procent. En de methode geeft ook een beter beeld van de uitwerking van een stof op de mens, iets dat je met een dierproef ook niet zeker kunt zeggen.”

Het bleek een formule te zijn waarmee Toxys de afgelopen jaren gestaag kon groeien. „Eigenlijk was het in de begintijd niet eens zo moeilijk om de eerste klanten aan te trekken”, vertelt Hendriks. „Het verhaal was duidelijk en ik kende natuurlijk veel mensen in de toxicologie. Dankzij die klanten en enkele investeringsrondes hebben wij naam kunnen maken en zijn we gegroeid.”

Hier leest u het hele artikel