Het LiTBC, een nieuw consortium van vier Leidse onderzoeksinstituten, wil de tuberculosebestrijding bij de tijd brengen.
In Nederland neemt het aantal gevallen van tuberculose al heel lang af. In 2020 registreerde het RIVM 623 gevallen, tegen 886 vijf jaar eerder. Hoewel goed behandelbaar, is tbc nog altijd dodelijk: het CBS registreerde 32 sterfgevallen in 2020. De ziekte is dus niet weg, maar over het geheel lopen Nederlanders niet veel risico om het te krijgen.
Tuberculoseonderzoekers van het LUMC zijn er niet gerust op dat dit zo blijft. LUMC-hoogleraar Immunologie Tom Ottenhoff schrijft op de webpagina van de ’TB-groep’ op de LUMC-website dat hij rekening houdt met een terugkeer van de besmettelijke ziekte. Driekwart van de dragers is afkomstig uit het buitenland; vooral in de Hoorn van Afrika en in delen van Azië is tuberculose endemisch. Daarnaast blijkt dat patiënten die lijden aan overgewicht en diabetes type 2, drie keer zo gevoelig zijn voor besmetting met de bacil dan anderen.
Therapieën
Met de oprichting van het LiTBC bundelen het Instituut Biologie Leiden (IBL), het Leiden Academic Center for Drug Research (LACDR), het Leids Instituut voor Chemie (LIC) en het LUMC hun krachten. Het doel is om samen nieuwe therapieën tegen tuberculose te ontwikkelen die effectiever zijn dan de bestaande. Zij maakten de oprichting toepasselijk donderdag bekend, namelijk op Wereldtuberculosedag (sinds 1982, ingesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie). Het LiTBC telt vijftien onderzoekers, onder wie Ottenhoff, hoogleraar Analytische biosciences Thomas Hankemeier, hoogleraar Moleculaire biotechnologie Gilles van Wezel en hoogleraar Immunodiagnostiek Annemieke Geluk.
Het LiTBC wil om te beginnen een eenvoudige sneltest ontwikkelen om tbc op te sporen. De onderzoekers denken aan eenzelfde test als de bekende corona-sneltest. Ook denken ze aan methoden om het afweersysteem zó te versterken, dat het tuberculosebacteriën zelf snel opspoort en bijtijds vernietigt. Dat kan door het ontwikkelen van een vaccin en door ’gastheergestuurde therapie’. Het immuunsysteem herkent dan eiwitten in geïnfecteerde cellen, die de bacterie nodig heeft om zich te vermenigvuldigen. Tot slot wil het team nieuwe, sterkere antibiotica ontwikkelen die minder bijwerkingen hebben dan de huidige.
Dit artikel komt uit het Leidsch Dagblad d.d. 25 maart 2022
